भनिन् उनले - "यसो च्याउनुभयो"

नारीहरूको मनोभावलाई लिएर नारी पात्रकै मुखबाट पोख्‍नेगरी पुरुष लेखकहरूले धेरै साहित्य र लेखोट लेखेका छन् । नेपाली सङ्गीत फाँटमा हेर्दा त गायिकाहरूले गाएका नारीसुलभ कोमलता, लज्जा र विरहहरू घोलिएका प्राय: सबैजसो गीतहरू पुरुष लेखकले नै लेखेका छन् । यसको मूल कारण, नारी सर्जकहरूको सङ्ख्या कम भएकोलाई मान्ने गरिन्छ ।

बाहिरी संसारमा खुलेर झ्याङ्गिने र अपेक्षाकृत बढी सल्लाह-परामर्श गर्दै रचना संयोजन गर्नुपर्ने कला-सङ्गीतको क्षेत्रमा सहज रूपले घुलमिल गर्न नसक्दा नारी सर्जकहरूले नारी भावलाई अभिव्यक्त गर्नुपर्ने रचनाको जिम्मा पनि अघोषित रूपमा पुरूष सर्जकहरूको पोल्टामा सुम्पिदिएका छन् । यसलाई पक्कै पनि उचित र सन्तुलित मान्न सकिँदैन । सके भने नारीहरूले पनि (नै) लेखे हुन्छ नि त नारी मनोभावका रचनाहरू भन्ने तर्क पनि अघि सार्न सकिएला ।

तर नारीहरूको अनुभूति, पीडा, उठ्नुपर्ने र नउठ्नुपर्ने मुद्दाहरू लगायत समग्र मनोभावहरू जति मात्रामा नारी सर्जकहरूबाट तिक्खर र प्रभावकारी रूपमा आउने सम्भावना हुन्छ, त्यति पुरुष लेखकबाट लेखिनेमा शङ्कै हुन्छ । पुरूष लेखकले स्वानुभूति गरेर त्यो नारीव्यथालाई लेख्‍नै हुँदैन भन्ने बन्देजको कुरा गरेको होइन मैले यहाँ । खालि, नारी समाजले भोगि-चाखिराखेको परिस्थितिबारे प्रभावशाली भावधारा सोझै नारीबाटै बढ्ता निख्खर रूपमा आउनेथ्यो कि भन्ने सम्भावनाको हेराइ हो । कारण, भीरमाहुरीलाई भीरको कुरा थाहा हुन्छ, लाठे छोरो गुमाएको आमैलाई नै गुमाउनुको पीर थाहा हुन्छ । भनेपछि, मूलबाटै भुलभुलाएको पानी शुद्ध र शीतल हुन्छ । तर नेपाली लेखनमा त्यसरी पीडितकै हातबाट कलम नसर्ने, प्रभावितले आफ्नो कोलाहल र प्रफुल्लता व्यक्त गर्न नसक्ने स्थिति कायमै छ, आगामी कैयन् समयसम्म यो जग भत्किने छाँट पनि देखिँदैन ।

मैले पनि त्यही रोगग्रस्त लेखाइको कापमा च्यापिएर यो कलम निचोरेर एउटा नारी मनोभावको गजल-रचना नारी-पात्रको मुखबाट बखानेको छु । कस्तो लाग्छ, सुहाउँदो कि भद्दा, पढेर पारख गर्नुहोला ।

न त जानुभयो न त आउनुभयो

दैलोबाटै फेरि यसो च्याउनुभयो ।

बोलाई बसाउन मैले भुलिगएँ,

त्यसैले पो हो कि घुर्की लाउनुभयो ।

बन्द झ्यालभित्र बेखबर म बनेँ,

इशारा त्यो गर्दा दु:ख पाउनुभयो ।

हुन्न भन्दाभन्दै पराई बाबु झन् झन्,

जहाँ पुग्छु त्यहाँ खुबै धाउनुभयो ।

बिदा गर्नै गाह्रो लोभी हजुरलाई,

घुम्टी खोल्दै आफैँ सरमाउनुभयो ।