क्रान्ति

आन्दोलनपछि आन्दोलन र जेलिएको राष्ट्रिय राजनीतिको ऐना हेर्दा यस्तो लाग्छ, सङ्घर्ष र टकरावकै भुङ्ग्रोमा जल्ने भूमि रहेछ यो देश । गृहयुद्ध र भयानक हिंसाले थिलथिलो बनेका कतिपय देशहरूको अवस्थासँग तुलना गर्दा सन्तोष मान्नुपर्ने होला । तर पाएको अवसरलाई समात्‍न नसकेको स्थिति देख्दा भने उतिबेला आशाले बलेका मनहरू पक्कै हतास भएका छन् । राजशाही सत्तालाई धुलो चटाएर जनताको प्रत्यक्ष सहभागिताबाट संविधानसभामार्फत लोकतान्त्रिक संविधान बनाउने ऐतिहासिक उपलब्धिको गाँस पनि कुन बेला गुम्ला भन्ने त्राहि मात्र बाँकी छ यति बेला । एकल राजको होडबाजीले मुलुकलाई अस्थिरता र यथास्थितिको बन्दी अवस्थामा राख्दा कत्ति पनि ग्लानि र पीडाबोध छैन नेतृत्व वर्गमा ।

केही समय अघि ब्लगस्ट्रिटका रुपेश श्रेष्ठजी र मैले एउटा सोच बनाएर संविधान लेखन कार्यमा दबाबका लागि 'Mission Poetry’ काव्यिक अभियान सुरु गरेका थियौँ फेसबुकमा । नेताहरूको पेच खुस्किएको चाला र राजनीतिको नौटङ्की देख्दा त्यो अभियानलाई उत्कर्षमा पुर्‍याउने त कता-कता, निरन्तरता दिने जाँगरसम्म पनि हरायो । ‘कविता लेखेर केही हुन्छ’ भन्ने हाम्रो जोस र विश्‍वासको अगेनुमा संविधानसभामा सहभागी जन्तुहरूको चिसो व्यवहारले ओस भरिदियो ।

शङ्काको घेराकै बीच कतिपय सर्वसाधारणहरू यी नेताहरू यस्तै हुन्, बेला घर्किउन्जेल झगडामा बरालिन्छन् र अन्तिम समयमा भए पनि साट्टसुट्ट मिलेर सहमति गरी काम पार लगाउँछन् भन्ने तर्क पनि राख्छन् । हालैको चिया गफमा पनि अफिसका सहकर्मी सञ्चारकर्मी दाइहरू यस्तै कुरा राख्दै थिए । संविधान त बन्छ भन्ने तिनको आँखाचिम्ली विश्‍वास थियो । हुन पनि हो, हतारमा लतार गर्ने त नेताहरूले नेपाली संस्कारकै रुपमा स्थापित गर्दै आएका छन् । फुर्सदमा रडाको र हतपतमा थामथुम गर्ने अघोषित साझा रणनीति छ सबै राजनीतिक दलको । राजधानीमा हालै दर्जनौँ रेडियो र प्रायजसो टेलिभिजन च्यानलहरूले प्रत्यक्ष प्रसारण गरेको खुला रुपमा आयोजित ‘निर्णायक बहस’ कार्यक्रममा सहभागी प्रमुख तीन दलका शीर्ष नेताहरूले पनि हामी विवादकै पारखी हौँ भन्ने छनक दिए । निर्णायक बहस के हुनु, निर्णायक मतभेदहरू भने प्रकट भए, मानौँ निर्णायक तहमा सहमतिको द्वार नै खुला छैनन् ।

संविधान निर्माणको रनभुल्ल अवस्था, जनतामा व्याप्‍त निराशा र भय, त्यो बलिदानीको मैदानी चक्र लगायतका विविध पाटो सम्झिँदै एउटा कविता लेखेँ । देशको भ्वाङ परेको भद्रगोलता जस्तै यो कविता, 'क्रान्ति' शीर्षकमै  :

 भयग्रस्त सडकमा
लगायो कसैले कुचो
लखेट्यो बाटै फुक्ने गरेर
हुलमुलमा हामीले छाड्यौँ चप्पलहरू
छाड्यौँ दालमोठ-चिउराको पोका
बोतलको अन्तिम घुट्को पानी

हामीले पैँताला त छाडेनौँ

तातेको रगत
जोडजोडले उम्लिँदा
सिङ तिखार्दै हतियारको
आउँछन् उनीहरू
हामी बढ्छौँ
हाम्रो सपना तिखार्दै
सपनाकै जुग पुरानो धारले लड्छौँ

धन्न छ -
उही बासी सपनाहरूको घान

जाँतो जस्ता रहेछन् यी आँखाहरू,
हामीले स्वप्निल घेरोमा घुमाइरहृयौँ

देशले त पाल्ने रहेछ
कुनै न कुनै मुकुट र ताजहरू
हामीलाई पाल्छन् चौतारीको काख
पीपलबोटनेरको आन्दोलित कुनो

फन्का मारिरहन्छौँ लगातार :
एउटा आन्दोलनको सुरुवात !
अर्को आन्दोलनको समाप्‍ति !!

यी क्रान्तिहरूको सर्कसमा
भन्नुस् साहुजी,
हामी कतिन्जेल रहने
तालिमप्राप्‍त जनावर ?