प्रिय चार्ल्स !

माथिको सम्बोधनसँगै उनलाई चिठी लेख्‍न चाहान्थेँ । तर पुग्नुपर्ने ठेगानाको अत्तोपत्तो भए पो ! यो जमाना पनि त घोरिएर, सम्झनाको चुल्ठोमा फनफनी बाटिएर धैर्यपूर्वक चिठी लेख्‍ने खालको अब रहेन ।

महान् कलाकार चार्ली च्याप्लीनको संवादविहीन कमेडी फिल्मको एक झलकसम्म हेर्नेमध्ये उनीसँग हेलमेल बढाउन नचाहने को पो होला र ?  प्रत्यक्ष जम्काभेट असम्भव भए पनि सम्झनामा इतिहासको विरासत नै भएर उभिएका छन् उनी । सन् १८८९ अप्रिल १६ मा बेलायतमा जन्मिएका च्याप्लीनको एक सय २२औं जन्म जयन्ती मनाउने क्रममा छौं हामी ।

“The public never knows what it wants, only what it doesn't want.”
एक समयमा च्याप्लीन आफैंले भनेको कुरा उनीतिरै सोझियो । अर्थात् यही कुरा चाहान्छौं भनेर जनसाधारणले फर्माइश नगरे पनि आफ्नो कलाकारी खुबीले सबैको मुखमा बूजो लगाउन उनी सफल हुँदै गए । आफ्नो रुचिबारे उसबेलाका सर्वसाधारणको अज्ञानतालाई उनले कखरा नै पढाए भन्दा हुन्छ । सिनेमामा स्वराङ्कनको अडियो प्रविधि नभित्रिंदै बाजागाजा र हाउभाउकै मद्दतले छुट्टै शैली स्थापित गर्दै वर्चश्‍व राख्‍दै गए ।  गम्भीर विषयवस्तुमा समेत जटिलताको कुनै हाँगाबिंगाबिना सजिलै हाँसोको फोहोरा उनेका छन् उनले फिल्ममा । त्यसलाई उनको सफलता र परिचय दुवै मान्दा हुन्छ । यान्त्रिक जीवनशैलीको चपेटामा होशपूर्वक श्‍वास फेर्न र जिउनै बिर्सिन थालेका अचेलका मान्छेहरूको लागि उनको जस्तो फिल्मको खाँचो झन् बढी हुन सक्छ ।

जन्मको नाम Charles Spencer Chaplin भए पनि लोकप्रियतामा चम्किँदै गएपछि आंशिक परिचय नै काफी भयो उनका लागि । चार्ली भनेपछि पुग्ने भयो । कतिपय उनका फिल्म हल्काफुल्का हास्यमिश्रित पनि लाग्छन् । तर बिर्सिनै नसकिने द सर्कस (१९२८), सिटी लाइट्स (१९३१) लगायतका फिल्ममा उनले ठट्टैठट्टामा लट्टा पारेका छन् । हाँस्दाहाँस्दै दर्शकको आँखा आँसुले पुर्छ । मानवीय संवेदनाको गहिरो कुवा खनेका छन् तिनमा । संवेदनशील तार स्वस्थ भएको मान्छे हुरुक्क नभई बस्न सक्दैन । सर्कस फिल्ममा डोरीमा हिंड्ने कला देखाउने क्रममा भुत्तोभाङ कुनै सीप नभएको ‘रोप वाकर’ को रूपमा दयनीय हविगत झल्काउन उनले गरेको अभिनयको प्रशंसामा ‘वाह’ले मात्र पुग्दैन । यस्तै सिटी लाइट्स फिल्ममा गरिबीको मारमा पिल्सिएकी अन्धी केटीले खर्चको चाँजोपाँजो मिलेर नेत्रज्योति पाएपछि सहयोगी पुरुषसँगको पुनर्मिलनको क्षण पनि कम कारुणिक लाग्दैन ! 

आखिरमा चिन्यौ ? : फिल्म ‘सिटी लाइट्स’को एक दृश्य 

प्रायजसो फिल्ममा आफ्नै लेखन र आफ्नै निर्देशन छ । कलाकारमा पनि त्यस्ता प्रतिभाशाली र कमेडीका हिरो छुट्ने कुरै भएन । सेतो सर्टमा टाई भिरेको, त्यसमाथि वेस्टकोट अनि कोट, ह्‌वार्लाङे सुरुवाल र हातमा बाँसको लर्किएको छडी । एउटा डल्ले झुसिल्कीरा कतै अलमलिएर बसे जस्तो छोटो जुँगा र डेक्ची जत्रो टोपमा ठाँटिएर चार्लीले आफ्नै परिचित शैलीमा ठुमुकठुमुक हिंड्न थाल्दा दर्शकको अनुहारभरि हाँसोको डन्डीफोर उम्रिइसक्छ ।   अझ कतिपय फिल्ममा त पृष्‍ठभूमिको सङ्गीत पनि चार्लीकै सुन्न पाइन्छ ।

जुँगे आइकनबिनाका च्याप्लीन र जुँगासहितका

कलाकारिता यात्रामा सङ्घर्षको कोलबाट पेलिएरै उनी खारिंदै गए । आमा हानाले डोर्‍याएको स्टेज शोको बाटोबाटै उनले चुलीतिरको गन्तव्य समाए । गायन प्रस्तुतिको क्रममा आमाको गलाले काम नगरेपछि पाँच वर्षे फुच्चे चार्लीले पहिलो पटक स्टेजमा दूधिला ओठ सुसेले । तर गायकमै उनको चाल रोकिएन, अभिनयमा उनको करिअर आठ वर्षको उमेरमा थालनी भयो । त्यसपछि पाँच फिट पाँच इन्चको केटोले चमत्कार गर्दै गयो ।

सन् १९७७ डिसेम्बर २५ मा बूढा चार्लीले देह बिसाए ।

जन्मदिनको हार्दिक शुभ कामना चार्ल्स !