♪♪ बाँसुरीवादकसँग बहकिएको पल

- मनबहादुर बस्नेत

फागुन २३(२०६४) शिवरात्रिको दिन । साँझ करिब आठ बजेको छ । शिवरात्रिको मेलाले पशुपतिनाथमा पाइला टेक्ने ठाउँ छैन । भीडमा हराइने डरले मानिसहरू छेउको साथीसँग एक-अर्काको हात पक्रिएर रमिता हेरिरहेछन् । यस्तो लाग्छ, सिङ्गो मृगस्थली र गुहृयेश्वरी नै शिवजीको 'प्रसाद' सेवकहरूसँग झुमिरहेछ । अर्कोतिर, पशुपति परिसरको ठेलमठेल भीड तथा गाँजामय 'जात्रा' सबैबाट अलग्गिएर किराँतेश्वरको थुम्कोले बाँसुरीको मस्त धुनमा आफूलाई हराइरहेछ । भीडभाडलाई चिरेर पदम गौतम, डीबी बस्नेत, डिल्ली आचार्य, नरेश शर्मा अनि दिपेश यादवसहितको हाम्रो टोली बाँसुरीको धुन पछ्याउँदै किराँतेश्वरको उकालोतिर लाग्यो ।

किराँतेश्वरको सानो थुम्कोमा बाँसुरीको सुमधुर धुनसँगै हाम्रो टोली यसरी मदहोस भयो, मानौँ यान्त्रिक जीवनबाट वाक्क भएका हामी सबै स्थितिबाट मुक्त अर्कै ग्रहका अन्तरिक्ष यात्री बनेका छौँ । बाँसुरीको हरेक धुनले आफ्नोपन बोकेको हाम्रो साझा निष्कर्षथियो । अँ साँच्चि, बाँसरीको धुन र शिवजीको प्रसादको एकसाथ ग्रहणले जीवनलाई कति मदहोस बनाउँछ !

ठेट नेपाली लोकबाजा बाँसुरीलाई एक घन्टाजति सुनिसकेपछि त्यसरी मदहोस पार्ने धुन निकाल्ने मनुवाबारे जान्ने चासो पलायो । आखिर यी बाँसुरीवादक हुन् को ? मुखबाट फुत्त जिज्ञासा ओर्लियो । 'मेरो मीत दादा, मनोज सिंह ।'- टोलीमा साथै गएको मित्र नरेशले ढुक्क बनायो ।

त्यसपछि उक्त साँझलाई निकै मनमोहक बनाउने बाँसुरीवादक मनोज सिंहको खोजी सुरु भयो । संसारको जुनसुकै कुनामा भए पनि उनी बर्सेनि शिवरात्रिमा बाँसुरी बजाउन नेपाल भित्रिने रहेछन् । 'बरु दसैँ-तिहारमा आउनु अर्कै कुरा', बाँसुरीवादकका मीतभाइ उर्फ मेरा मित्र नरेशले जानकारीको मेलो खोले । एउटा बिहान उनै मीतभाइको सहयोगमा आजको शिक्षा साप्ताहिकका लागि मनोजको बाँसुरी र बाँसुरी शिक्षा खोजी गर्नेगरी गौतम बुद्धका अर्द्घमुदित आँखालाई साक्षी राख्दै राजधानीको बौद्धमा हाम्रो भेट भयो । लामो कपाल पालेका, चञ्चल मनोजले बौद्ध र किराँतेश्वर मन्दिरलाई आफ्नो सुमधुर सुरको जन्मदाता भएको सुनाए ।

बाँसुरी मनोजको जीवनको आधार मात्रै होइन उच्च जीवनशैलीको माध्यम पनि रहेछ । सुनाए- 'मेक्सिकोमा साल्सा खेल्छु । पेरिसमा डिनर खान्छु । स्विट्जरल्यान्डको हिउँमा 'स्कि' खेल्छु । अमेरिकाको सबै राज्य घुमेको छु । हवाइमा त माछासँगै पौडिन्छु । बिजनेस क्लासको उडानमा हुइँकिन्छु ।' ओह ! उनको यो जीवनशैलीको फेहरिस्त सुनेर म एकछिन त चित खाएँ । 'यो सबै बाँसुरीको देन हो'- मलाई होशमा ल्याउनझैँ उनले रहस्य खोले ।

अमेरिका, अस्ट्रेलिया, जर्मनी, स्विट्जरल्यान्ड, हङकङ, मलेसिया, इंग्ल्यान्ड, क्यानाडामा नेपालीको प्रतिनिधत्व गर्दै बाँसुरीबाट नेपाल चिनाउने यी ३१ वर्षीय तन्नेरी संगीतका जुनसुकै प्रकारमा पनि बाँसुरीको धुन भर्न माहिर छन् । साल्सा, रक, जाज, पपजस्ता पश्चिमी संगीतमा यिनी आफ्नो बाँसुरी कलालाई खिपेर सजाउन खप्पिस छन् उनी। 'बाँसुरीको माध्यमबाट आनन्दित हुँदै म संसारभरि नेपाल चिनाइरहेछु', उनी तर्क र गर्वको एकस्वर ओकल्छन् ।

क्यालिफोर्नियाको लार्क म्युजिक क्याम्पस उनको मुख्य कार्यक्षेत्र हो । कला राष्ट्रको चिनारी हो भने मनोज राष्ट्रका सम्पत्ति हुन् भन्दा बढी हुन्न । 'राज्यले मलाई केही गर्नुपर्दैन', बाँसुरीको पार्श्व धुन झिक्दै उनले थपे- 'यी धुनहरूको सम्मान र संवर्द्धन गरिदिए पुग्छ ।' धन्य हो मनोजको मन । भेटलाई बिट मारेर फिर्दै गर्दा मैले सोचेँ- मीठा धुनहरू सञ्चार गर्ने बाँसुरीजस्ता लोकबाजा नेपालमा धेरै छन् । तर, यी लोकबाजाबाट संसारै गुञ्जाउने हाम्रा कलाकर्मीहरू कुनै दूरदराजमा पो त्यसै थन्किरहेका छन् कि ?

- भोजपुर (हाल: मैतीदेवी काठमाडौँ)
mb.basnet@gmail.com