नेपाली निबन्धको आँगनमा तुलसीमठसरि महकिएका शङ्कर लामिछाने, जसले सम्वत् २० को दशकमा कमालको शब्दकला देखाए । उनको एक निबन्ध छ- मौन अभिव्यक्ति ।
गोधूलि संसार सङ्ग्रहमा समाविष्ट उक्त निबन्धमा पाठकको स्थान र आफ्नो रचनागर्भको बारेमा उनी भन्छन्- 'अनि म निर्धक्क लेख्न थाल्छु, उसले (पाठकले) नबुझ्ला भन्ने शङ्का मलाई हुँदैन ।'
अनि यस्तै लेखनयात्राबाट दिक्क लागेको प्रसङ्ग कोट्याउँदै शङ्कर यस दिक्कताको रहस्य अगाडि खोल्छन्-'लेख्ने कुराले होइन, लेखनबीचका कुराले, अझ स्पष्ट भन्ने हो भने नलेखिने कुराले ।' उनको त्यस मौन लेखको सार हो- जे नलेखिएको/नभनिएको हो, त्यसैको सहज भावको गाढा रस प्रकट भएर रहनु...। जस्तो कि, लेखको पुच्छर चिल्याउने क्रममा उनी शब्द बाट्छन्- 'यत्ति सारा लेखेर पनि मैले जे-जति व्यक्त गरेँ त्यसभन्दा बढी त लेख्न नसकेर पो व्यक्त गरेको रहेछु !! क्या हास्यापद परिस्थिति ?'
र शङ्करको जस्तो परिस्थिति त लेख्ने-बोल्ने प्राय सबैजसो 'महात्मा'हरूले आजको महान् समयमा बोध गर्ने कुरा हुन् । कारण, बोध गर्नुभन्दा तीसँग अन्य विभूति हुन्छ नै कहाँ र ! ती सायद बोध गरेरै जन्मँदा हुन् र बोध गर्दागर्दै मर्नेछन् ।
यस्तै तर अलिक भिन्न परिस्थितिमा छु म पनि । अर्थात् मौनताको सामनामा । तर यो मेरो परिस्थिति अभिव्यक्तिको वैचारिक एवम् भावनात्मक वहाबको क्रममा उत्पन्न भएको नभई बरु अभिव्यक्तिको तयारी प्याकेजपछिको चुनौती हो । समयको एउटा-एउटा टापुमा रहेर त्यसलाई सांसारिक समुद्रमा तैर्याउँदै बगाइरहेका भावकजनको मौनता नै मेरो मैले पाएको जवाफ भएर रहेको छ । अर्थात् मेरो ब्लगरको भावयात्रामा उनीहरू मौन स्वीकारक । मेरा मौन स्वीकारकहरूको विशेषता मलाई पूर्ण स्वीकार छ । म र मेरो भावलाई हेर्छन्-देख्छन् तर त्यो हेराइ र देखाइको अनुभवलाई प्रतिक्रियाको लहरमा राखेर आवाज दिँदैनन् । जे छ नराम्रो या राम्रो, पढ्छन् र स्वीकार्छन् ।
त्यसैत्यसै मक्खजस्ता उनीहरू...।
मेरा ती पाठक (अर्थात् स्वीकारक) साथमै छन् मेरो, तर निःशब्द !
उसो त मेरो ब्लगर चिनारी उस्तो परिपक्व पनि हुँदै होइन । जसले प्रतिक्रियामा केही न केही पाउनैपर्छ भनेर मैले हकदाबी गर्न अथवा घुर्कीपूर्ण रिस देखाउन सुहाओस् । र म यसरी आज तिनको चुपचापको अन्त्यको लागि आफ्नो कुण्ठाभरित दुखेसो यहाँ सुनाइरहेको पनि छैन । 'लौ सुन मेरो रामकहानी', म यस्तो विज्ञापनको बजारमा एकरत्ति छैन । म त मेरा तिनै मौन स्वीकारक भावक मित्रहरूको परिचयलाई गर्वको छातीमा तक्मासरि सजाएर यहाँ उभिएको छु । भन्नु र देखाउनुमा यहाँ केही छैन, जे कुरा छ- नभन्नु र नदेखाउनुमै लुकेका गुदी कुरा हुन् । यसर्थः यो ब्लगमा आँखा डुलाउने ओ प्रिय मन, तिम्रो यो मौन परिचयलाई मैले आत्मसात गरिसकेँ । तिमी प्रतिक्रियामा केही नबोल, तर तिम्रो यही अभनाइबाट म धेरैथोक गुनगुनमा लिएर त्यसैको बलमा झन्-झन् यो ब्लगको संसारलाई रङ्ग्याइरहेछु । बोलेर नक्कल-झक्कल प्रदर्शन गर्नु र लोलोपोतो घस्नुभन्दा तिम्रो मौनताको सादा हिस्सी मलाई यथेष्ट पुगेको छ । बोल्नुको सस्तोपनभन्दा तिमी धेरै चोखो चुलीमा छौ मेरा प्यारा स्वीकारक !
मौनताको यो साथ पाइरहूँ है !
***
जुलाई १४, २००८ (नक्साल)
गोधूलि संसार सङ्ग्रहमा समाविष्ट उक्त निबन्धमा पाठकको स्थान र आफ्नो रचनागर्भको बारेमा उनी भन्छन्- 'अनि म निर्धक्क लेख्न थाल्छु, उसले (पाठकले) नबुझ्ला भन्ने शङ्का मलाई हुँदैन ।'
अनि यस्तै लेखनयात्राबाट दिक्क लागेको प्रसङ्ग कोट्याउँदै शङ्कर यस दिक्कताको रहस्य अगाडि खोल्छन्-'लेख्ने कुराले होइन, लेखनबीचका कुराले, अझ स्पष्ट भन्ने हो भने नलेखिने कुराले ।' उनको त्यस मौन लेखको सार हो- जे नलेखिएको/नभनिएको हो, त्यसैको सहज भावको गाढा रस प्रकट भएर रहनु...। जस्तो कि, लेखको पुच्छर चिल्याउने क्रममा उनी शब्द बाट्छन्- 'यत्ति सारा लेखेर पनि मैले जे-जति व्यक्त गरेँ त्यसभन्दा बढी त लेख्न नसकेर पो व्यक्त गरेको रहेछु !! क्या हास्यापद परिस्थिति ?'
र शङ्करको जस्तो परिस्थिति त लेख्ने-बोल्ने प्राय सबैजसो 'महात्मा'हरूले आजको महान् समयमा बोध गर्ने कुरा हुन् । कारण, बोध गर्नुभन्दा तीसँग अन्य विभूति हुन्छ नै कहाँ र ! ती सायद बोध गरेरै जन्मँदा हुन् र बोध गर्दागर्दै मर्नेछन् ।
यस्तै तर अलिक भिन्न परिस्थितिमा छु म पनि । अर्थात् मौनताको सामनामा । तर यो मेरो परिस्थिति अभिव्यक्तिको वैचारिक एवम् भावनात्मक वहाबको क्रममा उत्पन्न भएको नभई बरु अभिव्यक्तिको तयारी प्याकेजपछिको चुनौती हो । समयको एउटा-एउटा टापुमा रहेर त्यसलाई सांसारिक समुद्रमा तैर्याउँदै बगाइरहेका भावकजनको मौनता नै मेरो मैले पाएको जवाफ भएर रहेको छ । अर्थात् मेरो ब्लगरको भावयात्रामा उनीहरू मौन स्वीकारक । मेरा मौन स्वीकारकहरूको विशेषता मलाई पूर्ण स्वीकार छ । म र मेरो भावलाई हेर्छन्-देख्छन् तर त्यो हेराइ र देखाइको अनुभवलाई प्रतिक्रियाको लहरमा राखेर आवाज दिँदैनन् । जे छ नराम्रो या राम्रो, पढ्छन् र स्वीकार्छन् ।
त्यसैत्यसै मक्खजस्ता उनीहरू...।
मेरा ती पाठक (अर्थात् स्वीकारक) साथमै छन् मेरो, तर निःशब्द !
उसो त मेरो ब्लगर चिनारी उस्तो परिपक्व पनि हुँदै होइन । जसले प्रतिक्रियामा केही न केही पाउनैपर्छ भनेर मैले हकदाबी गर्न अथवा घुर्कीपूर्ण रिस देखाउन सुहाओस् । र म यसरी आज तिनको चुपचापको अन्त्यको लागि आफ्नो कुण्ठाभरित दुखेसो यहाँ सुनाइरहेको पनि छैन । 'लौ सुन मेरो रामकहानी', म यस्तो विज्ञापनको बजारमा एकरत्ति छैन । म त मेरा तिनै मौन स्वीकारक भावक मित्रहरूको परिचयलाई गर्वको छातीमा तक्मासरि सजाएर यहाँ उभिएको छु । भन्नु र देखाउनुमा यहाँ केही छैन, जे कुरा छ- नभन्नु र नदेखाउनुमै लुकेका गुदी कुरा हुन् । यसर्थः यो ब्लगमा आँखा डुलाउने ओ प्रिय मन, तिम्रो यो मौन परिचयलाई मैले आत्मसात गरिसकेँ । तिमी प्रतिक्रियामा केही नबोल, तर तिम्रो यही अभनाइबाट म धेरैथोक गुनगुनमा लिएर त्यसैको बलमा झन्-झन् यो ब्लगको संसारलाई रङ्ग्याइरहेछु । बोलेर नक्कल-झक्कल प्रदर्शन गर्नु र लोलोपोतो घस्नुभन्दा तिम्रो मौनताको सादा हिस्सी मलाई यथेष्ट पुगेको छ । बोल्नुको सस्तोपनभन्दा तिमी धेरै चोखो चुलीमा छौ मेरा प्यारा स्वीकारक !
मौनताको यो साथ पाइरहूँ है !
***
जुलाई १४, २००८ (नक्साल)
No comments:
Post a Comment