स्वयम् सर्वोच्चता

सामान्य भान्सामा अवस्थाअनुसार व्यवस्था गरिन्छ, राजनीतिको भान्सामा भने कुरै अर्को हुन्छ । भान्से चौरासी थरी र पकवान पचासी थरी । यो भान्सामा एकफेरा नागरिक सर्वोच्चताको खिचडी पनि पाक्यो । तर कोही अघाए त मरिजाऊँ ! अगस्तीको श्राप लागेको हो कि भान्से नै उधुम भोका परेर हो, त्यो 'सर्वोच्चता'ले त 'नीचता'को पखाला मात्र चलायो । लुडो खेलको भर्‍याङबाट चढ्ने र सर्पबाट सुलुत्त चिप्लिने जस्तो ।  

प्रयोगमाथि प्रयोग गर्नुमै त टिकेको छ नेपाली भान्सा । यो मेसोमा पालो अब स्वयम् सर्वोच्चताको ! समग्र उच्चतालाई माथ गर्ने सर्वोच्चता । नयाँ विचार र विधिव्यवस्था औपचारिकताको सिउर नचाउँदै कागजपत्रमा शोभायमान बन्नुले अहिलेसम्म केही शुभ लाभ नभए पनि बेलाबेला निस्किने हलुका गफगाफले भने नागरिक जीवनमा उधुमको रौनक भर्छ । स्वयम् सर्वोच्चता त्यस्तै मज्जाको चास्नी हो ।
बोलीको सम्हालिनसक्नु बाढीमा हेलिएर हलुका रूपमै निस्किएको नागरिक सर्वोच्चता ताछिएर-माझिएर स्वयम् सर्वोच्चताको असली निखारमा पेश भएको छ । यो त्यस्तो भरिभराउ कन्तुर हो, जसलाई जति खर्च गर्‍यो त्यति नै बाँकी रहिरहन्छ ।

अरूलाई महान् र महापुरुष ठहर्‍याएर पछि लाग्दालाग्दै पिपलको फेदमा ओझेल परेको बोन्साइवृक्ष भएको छ आज मान्छे । नचाहँदानचाहँदै नोकर साहू सर्वोच्चताको लागि आफू घोटिनेपिसिने गर्छ । अकुशल मास्टरजीको सहज जागिरयात्राको बन्दोबस्त मिलाइराख्‍न 'गुरुदेवो भवः' मन्त्र जप्दै चुपचाप लाटो कक्षाकोठा स्विकारेर आदरभावको सर्वोच्चता कायम गर्छन् चेलाचेली । यसैगरी, हो मा हो मिलाउँदै आज्ञापालन र कर्तव्यको एकसूत्रीय मैदानमा नेतागिरीलाई वैतरिणी तारेर खुबी सर्वोच्चता साबित गर्छन् कार्यकर्ता ।

व्यस्त विद्यार्थीको दैनिकी

शनिबार-
    स्कूलदेखि लागेको बानी, शनिबारको निश्फ्रिक्री र आरामदायी सुताइ । यो निद्रा पनि भगवान्‌ले विद्यार्थीकै लागि बनाइदिए जस्तो छ । बिहान घाम सिमलको रुखमाथिसम्म छिप्पिउन्जेल लाजै पचाएर सुतिरहेँ । कलेजको परीक्षा चलिरहेछ । आऽऽ यस्तै हो, परीक्षाको के कुरा, आउँछ-जान्छ । उसै पनि जिन्दगी जिउनु भनेकै पल-पल एउटा न एउटा परीक्षा चलिरहने प्रक्रिया त हो नि भन्ने सोचेर आफैंलाई थुमथुम्याएर ओछ्यानमा गुडुल्किरहेँ । दिउँसो नुहाउने रुटिन सधैँको शनिबारजस्तै चल्यो । विद्यार्थीको ज्यानमा डेढअक्कली ज्ञानको थुप्रो हुन्छ भन्नुहुन्थ्यो स्कूलको हेडसरले, यो ज्यानमा मयलको थुप्रो पनि उत्तिकै हुँदो रहेछ ।

अँगालो

युद्धपोतबाट
पानी काट्दै आउने गोलाबारी झैँ
आउनेछु यस्तरी

सहनू है -
चिनोको जालीरुमालले
छातीमा हानेको
कलिलो मुक्का ।

फेरि फूल

गीतमा ‘तिमी फूल जस्ती’ भनेर उपमाको हाँगामा आफ्नी प्रियतमालाई झुलाएको धेरै उदाहरण पाइन्छ । फूलहरू त्यसका लागि सुहाउँदिला पनि लाग्छन् । देख्दा आकर्षक र स्पर्शमा पनि कोमल । देखिनु र हुनुको अन्तर्विरोधयुक्त अर्थात् बहुरपी हुँदैनन् फूलहरू । काँडा र फूल जीवनका दुई पाटा भए पनि फूल नै सबैको रोजाइमा पर्छ । काँडाको तारिफ कतैबाट अझसम्म सुन्न पाएको छैन । भलै मान्छेहरूले भोगाइमा काँडा पनि पचाइराखेका हुन्छन् ।
गत वर्ष फूलका कुरा पोस्टमा फूलका करिब एक दर्जन तस्बिर बाँडेको थिएँ । यसपटक पनि फेरि फूलकै सन्दर्भ लिएर केही तस्बिरसहित आएको छु । यात्रामा हिंड्दा प्रकृतिको वरदान हाम्रो मुलुकमा हरियालीले ढपक्क छोपेको दृश्यले त्यसै शीतल बनाउँछ । त्यही हरियालीमा विविध बुट्यान र फूलले मक्ख बनाउँछ । यात्राको दौरान खिचेका फूलका तस्बिरहरू हेर्न भित्र आउनुस् :-