चिठी ना कोइ सन्देश .. ..

जगजीत सिंह [1941 - 2011]

दुई साताअघि अस्वस्थ भएर उनी मुम्बईस्थित लिलावती अस्पतालमा भर्ना हुँदा सबैतिर अत्यास बढेको थियो । गजल गायनका पारखीहरू ट्विटर, फेसबुक लगायतका सामाजिक सञ्जालमा पनि चिन्तायुक्त स्वर निकाल्दै स्वास्थ्य लाभको कामना गर्दै थिए । मस्तिष्कमा रक्तस्राव भएर प्रिय गायक ७० वर्षे उमेरमा कष्टसाथ सास लिँदै थिए । पछि सुनियो- आत्तिनुपर्ने अवस्था छैन, सुधार देखियो । स्रोताको मन पनि थामियो ।

आज बिहान पो खबर आयो एकाएक – गजल सम्राट् जगजित सिंह रहेनन् ।

गजल गायनलाई सम्मानजनक उँचाइमा पुर्‍याउन अहम् योगदान पुर्‍याउने जगजितले अस्पतालमै नश्वर चोला त्यागे । तर उनी त हाम्रो कम्युटर, सीडी, मोबाइल, आइपोड लगायतका संगीत संग्रहमा अझै सुरक्षित बस्नेछन् अब । जो मान्छे भौतिक रूपमा रहँदैनन्, उसको अनुपस्थितिमा उसका अवशेष र सम्झनाले हामीलाई झन् बढी जुरुक्क बनाउँछन् । गजल गायनमै डटेर लागेका जगजीत जस्ता गुनिला व्यक्तिको प्रभाव त झन् अचाक्ली छ, मनसम्मै गढ्ने । एउटा स्रोताको जीवनकालभरि पुग्ने गरी जगजितको सांगीतिक तरंग पर्याप्‍त छ । उनका एलबमहरूमध्येमा मलाई सज्दा मन पर्छ । लता मंगेशकरसँग मिलेर गाएको त्यो एलबममा यति कोमल गजल छन्, धागोभन्दा पनि पातलो रेशाले सुमसुम्याए झैं छुन्छन् अन्तरमा । त्यसमध्ये पनि ‘गमका खजाना तेरा भी है’ भन्ने गजल त अनगन्ती पटक सुनिएर पनि अझै सुनिँदैछ ।

संगीतमा राम्ररी नभिजेकाहरू शास्त्रीय संगीतसँग तादात्म्य राख्दै मन्द रफ्तारमा गाइने गजललाई ‘निद्रा डाक्ने गीत’ को रूपमा अर्थ्याउँछन् । छेउमा कसैले गजल सुन्न लाग्यो भने ‘निद्रा लाग्यो’ भनिदिन्छन् । तिनका लागि ‘लोरी भाका’ तुल्य गजल गाउने गायक आज आफैं निदाएका छन् । लाखौं गजल पारखी भने उर्लिएर उठेका छन् र उनको संगीतलाई जागरुक भएर अझ अँगाल्न अग्रसर देखिएका छन् ।

सज्दा, इन्तेहा, इन्साइट, जज्वात,  द अनफरगेटेबल्स, अ जर्नी विथ चित्रा सिंह, फे टु फेस, लभ इज ब्लाइन्ड जस्ता जगजितका ८० वटा जति एलबमका गीत-गजल सुन्न पर्याप्‍त समय नै छुट्याउनुपर्छ । तर समय मात्र भएर अनि सुन्नलाई कान मात्र भएर पनि हुँदैन । मन र मगजको युगल संयोजन गर्नुपर्छ, अनि मात्र बल्ल तालले काम गर्छ । नत्र स्रोताको भूमिका अपूरो रहन जान्छ । असल गीत-गजल सुन्नु एक खालको ध्यान नै हो ।

जगजितको सम्झना गर्दै उनीप्रति श्रद्धाञ्जलिस्वरूप उनकै केही गजल सुनौं -

* गमका खजाना
* वो कागज की कश्ती
* मेरा गीत अमर कर दो
* चिठी न कोइ सन्देश
* हम तो है परदेश मे

अन्त्यमा, जगजीतले गाएको नेपाली गीत पनि सुनौं । आलोक श्रीको संगीतमा सोलो एलबम ‘संयोग’ मा गाएका थिए उनले । त्यही एलबमबाट एउटा गीत -
* कुन माया सदर भो