घर फर्किरहेको मानिस

गीतिकारिताको २५ वर्षे यात्रापछि पहिलो गीति एल्बम लिएर आए रमेश क्षितिज । आफ्नै पुच्छ्रे परिचय ‘क्षितिज’ नाममा । सँगालोमा परेका गीतहरूमा यिनले शैली र विषयगत विविधता दिए पनि एउटै खालका भाव उनेका छन्, मान्छेका कुरा, ती मान्छेका मर्म र मनका कुरा ।

मान्छे र मनका कुरा गर्ने क्षितिजका शब्दमा पस्न सजिलो र आनन्दमय पनि लाग्छ । दिनभरि टन्टलापुर घाम खेप्दै पहाडको आफ्नै घरमा पुगेर मोहीले आँत मेटे जस्तो ! सामान्य व्यवहारमा काव्यलाई ओखर मानेर त्यसको स्वाद लिने प्रयाससम्म नगरी ‘कठिन’ भनेर उपाधि दिने एउटा पठित जमात हामीकहाँ सधैं छ । क्षितिज ती उपाधिदाताको लागि पनि सहज बनेर लेखिन्छन् । यसैले यिनलाई पछ्‌याउन मलाई प्रिय लाग्छ । यी कुनै सीमा कोरेर कुनै गुटको ऐनामा साँगुरो झलक दिंदैनन्, यसैले उनी सबैका हुन सकेका हुन् कि । उनलाई पढिनभ्याएकाको लागि यो बयान निराधार लाग्न सक्छ, एक पटक पढ्नेले भने एउटा-एउटा मोहनी मन्त्रमा बाटिएर पटक-पटक यिनको खोलामा धाएका छन् ।

सात फेरो

चुरालाई पखेटा बनाउँदै
उडाएँ मैले तिमीतिर
जिन्दगी जस्तै प्यारो हात
बोकेर ल्याएँ
कहिल्यै सन्नाटा नछाउने घर
आफैंलाई सौगात बनाएर सुम्पिएँ,

तिमीले दियौ
एउटा पलङ
पलङको आधा हिस्सा
र दस्तखत चलाएर सग्लो मेरो आङमा
दियौ बलात्कारलाई संस्थागत स्वरूप ।

आज दुवै आँखा गुमाएँ …

{ Attachment brings suffering }

पत्रमित्र साथी,
हस्याङफस्याङ गर्दै बरालिएको जिन्दगीमा तिमीलाई जमेको माया !

तिमीलाई पत्र लेख्‍न बस्दा हातभन्दा बढी मन काँपिरहेको छ । अदृश्य मनको कम्पन कति ज्याद्रो हुन्छ, तिमी बुझ्छौ नि ? यो पत्र तिमीले स्वीकारै पो गर्ने हौ कि होइनौ, डर यत्ति छ । म बेठेगानामा त निशाना ताकिरहेको छुइनँ नि ? आजको समय पल-प्रतिपल रफ्तारमा छ, साइबर युगमा सूचना-सन्देशको प्रसारभन्दा तीव्र रूपमा परमाणु विस्तार र विरोधी स्वरको होड छ विश्वमा । यस्तोमा तिम्रो मन मात्रै स्थिर रहला भन्ने के ग्यारेन्टी ! तिमीभित्र चञ्चलताले जुरो उठाउँदो हो यदाकदा । यसै पनि हामी आधुनिक मान्छे यथास्थितिवादमा विश्वास गर्दैनौं अचेल । यसबीचमा तिम्रो चायादार कपालले विदेशको चिसोमा अझै चायाको च्यादर ओढे होलान् ( कि पायौ त्यहाँ प्रभावशाली सेम्पुको स्याहार ?), मेरो मनमा पनि टाँस्यो होला समयले असंवेदनशीलताको  पत्रे चट्टान । त्यो चट्टान च्यात्दै यति एउटा पत्रको भाका भए पनि तिमीसम्मन् भर्न खोज्दैछु । कोसौं पर रहेको परदेशमा बस्न पुगेकी नितान्त तिमीलाई मेरो भावनात्मक भुल्का ।

भुल्काको कुरा गर्दा भुल्का-भुल्का रगतको सिर्का छर्ने मेरो मुठीदार मुटुको कुरा सुनाउने व्यग्रता जाग्यो । तिमीसँगको भौतिक दूरीपछि मेरो मुटु कुनै बालकको हातमा पुगेको सलाइको डिब्बा बनेको छ, जसलाई त्यो बालकले खेल्ने नाममा यति जोडसाथ हल्लाएको छ – बढ्ता टङ्कारको कारण त्यसको चालसम्मको होश अब छैन मलाई । म जिउँदै त छु ? चिमोट्ने नङ पनि हिजो मात्रै काटिहालें । यो पिरो मुटु कति पोल्छ भने, मानौं तन्दुरी ढावामा प्रतिपल सेकिइराख्‍ने तावामा छुटेको रोटीको टुक्रा यही मुटु हो !

२०१२ मा दुई कुरा

समयको बहानामा योजनाको पन्तुरो फुकाउने चलन नयाँ होइन । चाहे सुरुवातको घडीमा होस् वा समाप्तिको चरणमा, आत्मसाक्षी राखेर हामी योजना र वाचाको सूची बनाउन तम्सिहाल्छौं । यस्तै सूची यसपालि आफ्नो दिमागमा पनि फुरेको छ, वर्ष २०१२ को बहानामा ।

पहिलो योजना छ, यस वर्ष म धेरै पढ्छु ।

अध्ययन निकै सीमित भएको छ पछिल्लो समयमा । किताबका पन्नाभन्दा भातका सिता र निद्राका घन्टाको अंकगणितमा अल्झिन थालेको छ जिन्दगी । बौद्धिक साहचर्यमा रमाउन खोज्ने एउटा युवाको लागि यस्तो चाला हानिकारक हो । तात्कालिक रूपमा आफ्नो पेशागत कामको लागि चाहिने कुरा त ‘फास्टफुड’ हतारोमा पढिएकै छ । तर पाठ्यपुस्तक इतरको अनौपचारिक अध्ययन भने सुनसान छ । पुस्तक नभएर नपढेको भने होइन । किनेर, उपहारमा पाएर थुपारेका पुस्तक जम्मा पार्ने हो भने आफू छोपिनलाई बडेमानको भकारी नै तयार हुँदो हो । तर पढाइतिर ताउरमाउर नै चल्दैन । पढाइ पातलिंदा लेख्‍ने मसी पनि पातलिनु स्वाभाविकै हो ।  लेखाइको रङ निकै फिका भएको अनुभव हुँदैछ । मुख्य कुरो त, आफू गुदीयुक्त नभएपछि उभिएको भुइँ नै भासिएला जस्तो लाग्दोरै’छ । फितलो लागिरहेछ आफू ।  आफू अघिका पुस्ताले नयाँ पुस्तामा अध्ययनै छैन भनेर यत्तिकै थेगो बनाउने गरेको कुराले अहिले हो न हो, आफैंलाई घोचो बनेर बिझाउन थालेको छ ।