बाइस छोरीहरूको सग्लो पूकार (कृति परिचय)

- सबिना सिन्धु

"आफूलाई कतै छोडेर
अधुरो म
कविता पूरा गर्न सक्तिनँ
.......जीवन रहेसम्म नै
अनुभूतिको विस्तारमा म
अन्तिम सिमाना कोर्न सक्तिनँ "
- एउटा सूदुर उचाइ (मोमिला)

महिला स्रष्टाहरूको समूह गुन्जनले हालै प्रकाशनमा ल्याएको सङ्‌ग्रह 'डटर अफ द अर्थ' भित्रका कविताहरूमध्येको एउटा कवितांश हो यो । नेपाली कवयित्रीका कविताहरूको अङ्ग्रेजी अनुवादलाई पुस्तकाकार रुपमा तयार पारिएको हो । दुई दशकअघि 'हिमालयन भ्वाइसेज' नामक समकालीन नेपाली साहित्यको अङ्ग्रेजी अनुवाद प्रस्तुत हुँदा दुई नारी स्रष्टाका रचना सम्मिलित थिए- पारिजात र वानिरा गिरीका । समय परिवर्तनसँगै नारी सर्जकको संख्यामा पनि उल्लेख्य वृद्धि भएको छ । तर लेखनलाई निरन्तरता दिन सकेका नारी हस्ताक्षर कम छन् । पद्यावती सिंहको शब्दमा भन्ने हो भने , "नारी स्रष्टा आफ्नो पहिचानका लागि लडिरहेका छन् ।" 'डटर अफ द अर्थ'को दैलो शीर्षकीय कविता 'पृथ्वीकी छोरी', पारिजातदेखि सुरु भएको छ ।

सङ्ग्रहभित्र पारिजातका साथै कुन्दन शर्मा, वानिरा गिरी, केशरी बज्राचार्य, बेन्जु शर्मा, शुभ श्रेष्ठ, उषा शेरचन, प्रतिसरा सायमी, सुलोचना मानन्धर, शारदा शर्मा, इन्दिरा प्रसाई, उषा हमाल, अरुणा वैद्य, मोमिला, गीता कार्की, सन्ध्या पहाडी, सुस्मिता नेपाल, ज्योति जङ्गल, नीलम कार्की, विमला तुम्खेवा, सरस्वती प्रतीक्षा र सबिना सिन्धु समेटिएका छन् । नेपाली भाषामा लेखिएका कविताहरूमध्ये छानिएका छयासी कविताहरू सङ्‌गृहित छन् यसभित्र । पारिजातका चार कविताहरू माइकल जेम्स हटले अनुवाद गरेका हुन् । यसबाहेकका अन्य कविताहरूको अनुवाद डा. अभि सुवेदी, मञ्जुश्री थापा, चिराग बाङदेल, सञ्जीव उप्रेती, वानिरा गिरी, सन्तोष अधिकारी, पशुपति न्यौपाने, सुभाष गिरी आदिले गरेका छन् । डा.वानिरा गिरी भन्छिन्- "पारिजातदेखि पछिल्ला पुस्ताका कवयित्रीलाई समेटिएको साहित्यको यो दस्तावेजलाई आधुनिक भन्नुभन्दा समकालीन भन्नु उपयुक्त हुन्छ ।"

सङ्ग्रहभित्र नारी स्रष्टाले आफ्ना खुशी, दुःख, त्रास र पीडालाई कवितामा उतारेका छन् । पारिजातको जीवनप्रतिको मोह, कुन्दन शर्माको नारी शक्तिमाथिको विश्वास उल्लेखनीय छ । सुलोचना मानन्धरका छोटा तर चोटिला दस कविताहरू छन् । उनका 'मान्छेको हृदय', 'त्यो रात', 'युद्धको विनिमय','महँगो इच्छा' सरल एवम् सशक्त कविता हुन् । शारदा शर्माको 'अपरिचय', प्रतिसरा सायमीको 'मेरा भावनाहरूसँग', गीता कार्कीको 'सपनाको सङ्गीत' नारी मनोविज्ञानमा आधारित भएर लेखिएका कविता हुन् ।

त्यस्तै, सन्ध्या पहाडीको 'सत्यको प्रकाश', ज्योति जङ्गलको 'विजय' तथा नीलम कार्कीको 'बाघचाल' कविता प्रगतिवादी चेतले ओतप्रोत रहेका छन् । उषा शेरचनको 'फेरि युद्ध के का लागि ?' र इन्दिरा प्रसाईको 'मेरो निदाइरहेको बुद्ध' शीर्षकको कविताले विगतको द्वन्द्वबाट त्रसित मानसिकतालाई देखाएको छ ।

एरिनाको चित्र र टाइम्स क्रिएसनको कभर डिजाइनमा सजिएको 'डटर अफ द अर्थ' कवितासङ्ग्रहभित्रका स्रष्टा-तस्विर कुमार आलेले तयार पारेका छन् । पद्यावती सिंह, उषा शेरचन र डा. वानिरा गिरीद्धारा सम्पादित यस कृतिको मूल्य तीन सय पचास रुपैयाँ राखिएको छ ।