पेट्रोल खोज्ने पुराणमा सुक्खा पण्डितजी !

- मनबहादुर बस्नेत

"ट्याङ्कीमा कति तेल छ ?"
जतिसुकै नजिकको नातेदार वा साथीले सोधे पनि 'रिजर्भ'मा भन्ने रेडिमेड जवाफ दिएर थामथुम पार्न थालेको पनि करिब दुई वर्ष टेकिसकेको छ । अझै कति समय यही शब्द फलाक्नुपर्ने हो, भगवान् भरोसा ! शानले चढूँला भनेर बडो दुःखले किनेको मोटरसाइकल अहिलेसम्म धक नमानी खुला मनले कहिल्यै कुदाउन पाइएन । जहाँ गए पनि मेरो चित्त तेलको सुईमा फनफनी घुमिरहन्छ । अलिकति टाढा जानुपर्‍यो भने जाऊँ कि नजाऊँको तराजुमा मन धेरै पटक जोखिन्छ ।
यति पढिसकेपछि तपाइँले कत्ति लोभी रहेछ यो जन्तु भन्ने लख काट्नुभयो होला ?
कुरो लोभ र पापको होइन, पेट्रोल-पीडाको हो । कस्तै पेट्रोलको हाहाकारमा पनि जसोतसो गरेर जोरजाम गर्न सकेकाले मेरो भटभटे थन्किएको दिन थिएन । तर, केही दिनअघि भने चार दिन घरमै थन्किएर ऐतिहासिकता रच्यो । दमबिनाको यो ऐतिहासिकतामा मेरो मन खिन्न भयो । किनभने यो बबुराको ऐतिहासिकता इतिहासमा लेखिने होइन क्यारे ! मोटरसाइकलमा सयर गर्न पल्केको यो सुइरे ज्यानले अब भने चाख्‍ने भो भन्ने लाग्यो । 'हामीले सधैँ हिँड्दा हुन्छ, तँलाई चाहिँ एक-दुई दिन पनि धौ भयो ?, नक्सालनिवासी मित्रले ठीकै भनेका हुन् । 'तर, बानी न हो हजुर !', म मित्रको कुरालाई बेवास्ता गर्दै ठालु बन्न खोज्थेँ ।
'भएको पेट्रोल पनि पेट्रोल पम्प चाहर्दाचाहर्दै स्वाहा हुने भयो', एक दिन अनामनगरस्थित शिक्षा पत्रकार समूहको गफाडी हलमा (त्यहाँ राजनीतिक सरगर्मी बेस्सरी हुन्छ) दाइ माधव ढुंगेलले यसो भन्दा मैले प्रहरी हेडक्वार्टर नक्सालको पेट्रोल पम्पतिर दिनदिनै पहरा दिएको आफ्नो बिजोग सम्झिएँ । त्यस क्रममा मैतिदेवी-नक्साल गरेर धेरै तेल खर्चेको थिएँ । पेट्रोल तान्न पेट्रोल नै खर्च गर्नुपर्ने भताभुङ्ग पारामा दिन काट्नुपरेको थियो । यसरी नै तेल छापा मार्ने प्रयास गर्दागर्दै तेल रित्तिएर मेरो भटभटे थलिएको थियो ।
'पेट्रोल पम्प पुग्नुपर्ने सडकमार्ग 'वन वे' भएकोले झनै लामो दूरी पार गर्नुपर्ने झन्झट थियो । यो नियम-सियम पनि तेल नभएको बेला त छुट हुनु नि ! आखिर ५० प्रतिशत गाडी पनि गुडेका छैनन् भन्ने कसलाई थाहा छैन र ! सडकमाझ ठिङ्ग उभिएका सेता टोपीधारी प्रहरीलाई त झन् सबै कण्ठस्थ हुनुपर्ने । आधा मात्रै सवारी सडकमा ओर्लिएको बेला पनि के यो टन्टा गरिराखेको होला । मन यसैगरी दिक्क भयो ।
धेरै पटक त ट्राफिकको आँखा छलेर 'वन वे' मै पनि क्रस गरेको छु । के गर्नु, तेल जो अमृत जस्तै भइसकेको थियो । पक्राउ खाइहालियो भने 'तेल बचाउनै पर्‍यो सर' भनेमा कसो नमान्ला भन्ने गन्थन-मन्थनको डोरी मनभरि बाट्दै म एक्सिलेटरको कान निमोठ्थेँ । लोकले देखेकै छ बबुरा जनजनको यो बिचल्ली ! यसरी नै म ज्ञानेश्वरको उकालो हुइँकिन्थे । धन्न यो कुनै जवाफको लन्ठा बेहोर्नुपरेन !
एकजना प्रहरीमित्रले मेरो भटभटे हेडक्वार्टरको भित्रपट्टि रहेको पेट्रोल पम्पमा लाइनमा राखिदिए । स्टाफको त्यो लाइनमा म अबैध रुपमा बसेँ । लाइनको बसाइ अबैध भए पनि तेल त बैध नै मिल्नेवाला थियो । मेरै हाराहारीमा मभन्दा निकै उमेर खाएका एकजना दाजु पनि लाममा थिए । केहीछिनमै उनी मेरो हाराहारीबाट निकै पछाडि छुटे । कारण थियो, उनको भटभटे एकै थोपा तेल रहेनछ । अलिअलि तेल हुने त्यसमा पनि सेल्फ स्टाट बाइकवालाहरूले 'दादा' बनेर आफ्नो वाहन निकै अगाडि हुत्याइहाल्थे । ती दाजु त्यस्तो तरिकाबाट असन्तुष्ट र क्रुद्ध बनेका थिए । 'यस्तो घाँडो बाइक दिएर पठाउने ? अफिससम्म पुग्ने मात्रै तेल भइदिएको भए लगेर फालिदिन्थेँ ।'
कुनै अफिसबाट 'घाँडो' भर्न खटिएका उनको रिस अब सरकारतिर तेर्सियो । 'कस्तो नामर्द सरकार ! खै कहाँ छ सरकार ? देशमा लोभी, पापी नेता भएपछि यस्तै हुन्छ ।' उनले रातोपिरो ओठ घोले । जीवनमा अब कहिल्यै मोटरसाइकल नचढ्ने कसम पनि उनले त्यही दिन खाएका थिए । अन्य मित्रहरू भने यो सबै नयाँ नेपालको रुप भएको हँसीमजाक गरिरहेका थिए । पम्पमा फेरि कुनै 'निवास' (प्रहरी हाकिमको) को मान्छे आएमा लाइनमा बस्नुनपर्ने नियम रहेछ । विचरा बबुरा जवानहरू भने लाइनमा बस्नैपर्ने । कतिपय प्रहरी जवानहरू भने भर्खरै नेपालगञ्ज विद्रोहको नाम लिँदै यस्तै भएर त हो नि भन्ने जनाउ दिइरहेका थिए । पेट्रोल वितरण गर्न खटिएकाहरू रिसले कहिले बत्ती गयो त कहिले तेल सकियो भनेर यो अव्यवस्थालाई केही व्यवस्थित बनाउन खोज्थे । कोही भने यहाँको नियमै किस्ताबन्दीमा वितरण गर्नु हो भनी फलाँकिरहेका थिए । मेरो पालामा भने अन्तिम किस्ताबन्दी परेछ । मभन्दा एक स्टेपअगाडि रहेका मित्रको ट्याङ्कमा छिरेको सोथे पनि लाइन गयो भनेर सुक्खा र रित्तै निस्किएपछि म छाँगाबाट खसेजस्तै भएँ । अझ आजको कोटा पुगेको भन्ने वचनवाणले त म भन्डै ढलेको !
अब तपाईँ आफैँ भन्नोस्, म लोभी जन्तु कि सचेत मान्छे ?

- भोजपुर, हाल : मैतीदेवी, काठमाडौँ ।